Η πρόσφατη ανακοίνωση του διαγωνισμού για τη δημιουργία λογοτύπου από το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού προκάλεσε σημαντικές αντιδράσεις από τη γραφιστική κοινότητα, εγείροντας ανησυχίες και προβληματισμούς σχετικά με τους όρους του, παράλληλα αρκετοί επαγγελματίες του κλάδου διαμαρτυρήθηκαν και εγγράφως. Η Ένωση Γραφιστών και Εικονογράφων Κύπρου επικοινώνησε άμεσα με το Υφυπουργείο και τους διοργανωτές, αλλά με απογοήτευση διαπιστώσαμε την έλλειψη κάθε απάντησης από την πλευρά τους. Εκφράζουμε τη λύπη μας για αυτή την απουσία διαλόγου και καλούμε την κοινότητα των σχεδιαστών να λάβει υπόψη αυτά τα ζητήματα, αποφασίζοντας αναλόγως για την προστασία της εικόνας και της θέσης του επαγγέλματός μας.
Με αυτή την ανακοίνωση θεωρούμε απαραίτητο να κοινοποιήσουμε αυτούσια την επιστολή μας προς την Υφυπουργό, κα Χριστοδουλίδου και κ. Ψαρά:
“Αξιότιμοι Δρ. Κασσιανίδου, κα Χριστοδουλίδου και κ. Ψαρά,
Επικοινωνούμε μαζί σας εκ νέου για να σας μεταφέρουμε μερικά σχόλια/εισηγήσεις όπως αυτά προέκυψαν μετά την ανάγνωση της προκήρυξης διαγωνισμού λογοτύπου του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού. Να αναφέρουμε ότι έχει σταλεί άλλη μια επιστολή προς την Υφυπουργό Πολιτισμού στις 14/03/24 όπου αναφερόμαστε και στον διαγωνισμό αυτό αλλά και σε άλλα θέματα. Θεωρήσαμε όμως ορθότερο να λάβετε και εσείς αυτή την επιστολή ως υπεύθυνα άτομα που αναγράφονται στην προκήρυξη.“
Πιο κάτω αυτούσιο το κομμάτι που στάληκε στις 14/03:
“Συνεργασία Υφυπουργείου και ΕΓΕΚ και όροι διαγωνισμών
Όπως συζητήσαμε και κατά τη συνάντησή μας, είμαστε πάντα στη διάθεση του Υφυπουργείου για άμεση συνεργασία σε θέματα που αφορούν την Οπτική Επικοινωνία, είτε αυτό αφορά εντός του Υφυπουργείου θέματα – για παράδειγμα ένα νέο λογότυπο ή ιστοσελίδα, είτε αυτό αφορά γενικότερα θέματα που αφορούν τον κλάδο.
Εδώ, θα θέλαμε να αναφερθούμε στη διεξαγωγή διαγωνισμών για τη δημιουργία υλικών οπτικής επικοινωνίας. Ένας διαγωνισμός ο οποίος έχει ως όρο συμμετοχής τη δημιουργία σχεδιαστικού υλικού, προϋποθέτει ότι όλοι οι συμμετέχοντες θα αφιερώσουν χρόνο εργασίας για κάτι που μόνο ο επιτυχών συμμετέχοντας θα αμειφθεί. Ως αποτέλεσμα πολλοί επαγγελματίες του χώρου καταλήγουν να δουλεύουν συχνά χωρίς απολαβές, με στόχο να κερδίσουν τον εκάστοτε διαγωνισμό. Αντιλαμβανόμαστε ότι οι διαγωνισμοί ενδεχομένως να μην δύναται να αποφευχθούν, θεωρούμε όμως ότι υπάρχει τρόπος να δομούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι δίκαιοι προς τους συμμετέχοντες. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και αυτό που αναφέρουμε πιο κάτω για τα τουριστικά προϊόντα του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων στην Ελλάδα.
Είμαστε στη διάθεσή σας να στηρίξουμε οποιαδήποτε τέτοια προσπάθεια με όποιο τρόπο μπορούμε και γι’ αυτό θα θέλαμε σε αυτό το σημείο να εκφράσουμε και την απογοήτευσή μας όταν είδαμε ότι προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός για το λογότυπο του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού. Ενώ είχε γίνει αναφορά στον συγκεκριμένο διαγωνισμό κατά τη συνάντησή μας και έγινε σχετική συζήτηση για το γεγονός ότι πολλοί φορείς χρησιμοποιούν τους ίδιους τυποποιημένους όρους, κάτι το οποίο συμφωνήσατε και εσείς ότι δεν αποτελεί σωστή ή δίκαιη πρακτική, εντούτοις ακολουθήσατε το ίδιο παράδειγμα. Στόχος μας είναι να προσφέρουμε βοήθεια ώστε οι διαγωνισμοί αυτοί να είναι δίκαιοι προς όλους, τόσο προς τους φορείς όσο και προς τους επαγγελματίες που συμμετέχουν. Για ακόμη μια φορά, ο διαγωνισμός δεν αντικατοπτρίζει τις πραγματικότητες του κλάδου, ο οποίος δεν εκπροσωπείται ούτε και στην κριτική επιτροπή.“
Πιο κάτω οι λόγοι που η συγκεκριμένη προκήρυξη δεν είναι δίκαιη για τους επαγγελματίες:
“Αμοιβή: Το ποσό των €2000 που προσφέρεται ως τιμητικό έπαθλο δεν καλύπτει και δεν αντικατοπτρίζει την προσπάθεια, την εμπειρία και τη δεξιοτεχνία που απαιτούνται για την υλοποίηση ενός επαγγελματικού έργου γραφιστικής ειδικά για ένα τμήμα της Κυβέρνησης. Ιδανικά το ίδιο το κράτος θα έπρεπε να αναγνωρίζει και να κατανοεί τη σημασία που έχει η Οπτική Επικοινωνία.
Πνευματικά Δικαιώματα: Στον παρόντα Νόμο Περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας αναφέρεται εύλογη αμοιβή για τη μεταβίβαση αυτής. Σε αυτή την περίπτωση το ποσό που δίνεται στ@ νικητ@ καλύπτει ίσως μόνο το κομμάτι του χρόνου και της εργασίας που θα καταβάλει κάθε συμμετέχοντας. Σίγουρα όμως δεν είναι αρκετή ώστε να μεταβιβαστεί εξολοκλήρου η πνευματική ιδιοκτησία.
Δικαίωμα συμμετοχής σε μη επαγγελματίες: Στα πλαίσια οποιουδήποτε γραφιστικού διαγωνισμού θα πρέπει να έχουν δικαίωμα συμμετοχής καθαρά επαγγελματίες του κλάδου. Η δημιουργία μιας οπτικής ταυτότητας απαιτεί μια συγκεκριμένη επαγγελματική κατάρτιση για να πραγματοποιηθεί, καθώς θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν οι οποιεσδήποτε τεχνικές ή/και αισθητικές παράμετροι που απαιτούνται τόσο στη χρήση όσο και την εφαρμοσιμότητα της οποιασδήποτε οπτικής ταυτότητας έτσι ώστε το αποτέλεσμα να ανταποκρίνεται στην σημαντικότητα και διαχρονικότητα μιας τέτοιας οργάνωσης.
Briefing: Η έλλειψη ενός πλήρους brief, δηλαδή σαφούς καθορισμού και διατύπωσης των προσδοκιών και των απαιτήσεων σχετικά με τον σχεδιασμό, δυσκολεύει τους συμμετέχοντες να δημιουργήσουν ένα λογότυπο που θα είναι εναρμονισμένο με την ταυτότητα και τις ανάγκες του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού. Ιδανικά στην περίπτωση του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού, θα έπρεπε να υπάρξει προκήρυξη για Οπτική Ταυτότητα, μιας και αφορά ακριβώς τον Πολιτισμό στον οποίο εντάσσεται ο κλάδος της Οπτικής Επικοινωνίας, και όχι για ένα μόνο λογότυπο.
Κριτική Επιτροπή: Όπως είχαμε αναφέρει και στη συνάντηση μας, ένα μεγάλο θέμα που υπάρχει και αφορά τον κλάδο μας είναι ότι διδάσκεται από καθηγητές Τέχνης στη μέση εκπαίδευση και όχι από Γραφίστες. Δυστυχώς βλέπουμε ότι στην κριτική επιτροπή υπάρχουν άτομα των Εικαστικών Τεχνών και άτομα που έχουν θέση Λειτουργού στο Δημόσιο. Ιδανικά θα ήταν καλό να υπάρχουν τουλάχιστον 2 άτομα που να έχουν κατάρτιση στην Οπτική Επικοινωνία και που να εργάζονται ενεργά στον χώρο και να έχουν αρκετή εμπειρία. Με άλλους οργανισμούς, όπως είναι οι Ταχυδρομικές Υπηρεσίες, για τους διαγωνισμούς γραμματοσήμων ορίσαμε 2 μέλη της ΕΓΕΚ στην κριτική επιτροπή ώστε να υπάρχει δομημένη κριτική προς το έργο για καλύτερο αποτέλεσμα.
Χρονικό Πλαίσιο: Ο χρόνος που δίνεται δεν ανταποκρίνεται στο μέγεθος ή/και την απαιτούμενη ποιότητα της εργασίας που ζητείται μέσα από τον διαγωνισμό.
Ευελπιστούμε ότι τέτοιες πρακτικές θα αλλάξουν σε μελλοντικές προσπάθειες και είμαστε στη διάθεσή σας για να συνεργαστούμε ώστε να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για όλους.
Έχουμε επισημάνει σε πολλές περιπτώσεις τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γραφίστες όταν προκηρύσσονται διαγωνισμοί με ανεπαρκή οργάνωση ή αναγνώριση της επαγγελματικής αξίας τους. Δεδομένου λοιπόν των παραπάνω στοιχείων και αναφορών, σας προτρέπουμε να εξετάσετε την εναλλακτική της διεξαγωγής ενός κλειστού διαγωνισμού ή ακόμη καλύτερα, την απευθείας ανάθεση του έργου σε ειδικευόμενο γραφίστα. Υπογραμμίζουμε ακόμα μια φορά την ανάγκη για σεβασμό στον χρόνο και την εμπειρία των επαγγελματιών, καθώς η δημιουργία μιας οπτικής ταυτότητας απαιτεί έναν συνδυασμό τεχνογνωσίας, έρευνας και αφοσίωσης. Παρακαλούμε να αναγνωρίσετε την αξία αυτής της εργασίας και να προχωρήσετε με τρόπο που εκτιμά τους σχεδιαστές και τον ρόλο τους στην επικοινωνία.
Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό, θα προτείναμε να αποσυρθεί η συγκεκριμένη προκήρυξη ώστε να βοηθήσουμε με την αναθεώρηση μερικών σημείων που θα τη βελτιώσουν έτσι ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες και των δύο μερών καλύτερα.
Αν αυτό σας βρίσκει σύμφωνους παρακαλούμε όπως μας ενημερώσετε μέχρι τη Δευτέρα 15/03/24 ώστε να διευθετηθεί μια συνάντηση όπου θα μπορούμε να διαμορφώσουμε τους όρους. Θα θέλαμε όμως να σας ενημερώσουμε ότι εάν επιλέξετε τη διατήρηση των υπαρχόντων όρων και προϋποθέσεων ως έχουν, οφείλουμε να ενημερώσουμε τα μέλη μας για τις ανησυχίες και ενστάσεις που έχουμε διαπιστώσει καθώς και να αποτρέψουμε τα μέλη και την κοινότητα από τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό αυτό όπως κάνουμε και με άλλους αντίστοιχους διαγωνισμούς.
Μπορείτε επίσης να συμβουλευτείτε την Πρόταση Δημιουργίας Δομής Όρων Διαγωνισμών που βρίσκεται αναρτημένη στην ιστοσελίδα μας, καθώς και το παράδειγμα κλειστού διαγωνισμού Οπτικής Ταυτότητας Εθνικής Βιβλιοθήκης Ελλάδος ο οποίος αποτελεί πρότυπο διεξαγωγής και είχε γίνει σε συνεργασία με την Ένωση Γραφιστών Ελλάδος.
Ευχαριστούμε για τον χρόνο σας και την από κοινού προσπάθεια για τη βελτιστοποίηση των συνθηκών εργασίας του κλάδου μας.
Παραμένουμε στη διάθεσή σας για διάλογο και συνεργασία.“
